De Bijbel Wereldwijd 2021 – deel 2
‘Ik werd 43 jaar geleden geboren in een christelijk gezin in het zuidoosten van Nigeria’, vertelt Ekpo. Nederlands lezen en verstaan gaat Ekpo goed af, maar spreken doet hij liever in het Engels. Hij is een levendige Afrikaan met een opgewekt humeur. ‘De pinkstergemeente waar we lid van waren, was gesticht door mijn opa. Mijn vader was er voorganger.’
Hoe kwam jij van Nigeria in Nederland terecht?
‘Ik liep in Nigeria tegen kwesties aan waar ik meer van wilde weten. Ik zag veel Nigeriaanse kerken worstelen met morele kwesties – zoals de huwelijksmoraal en de omgang tussen mannen en vrouwen. Ook waren er spanningen en ruzies tussen de mensen. Er gaapte zogezegd een kloof tussen de preek en de praktijk. Dat bracht mij in verwarring en zo besloot ik theologie te studeren. Aan het West Africa Theological Seminary haalde ik mijn bachelor. Maar ik wilde graag verder studeren in het buitenland. Een vriend in Engeland gaf me een tip over een plek om met een studiebeurs een master theologie te volgen aan de Radboud Universiteit. Ik solliciteerde ernaar en werd aangenomen. Zo kwam ik in 2010 naar Nederland.’
Mensen hebben zowel geestelijke als lichamelijke zorg nodig
Aan die – vanouds Rooms-Katholieke – universiteit werd de Bijbel heel anders benaderd dan in de Pinkstergemeente uit je jeugd.
‘Dat kun je wel zeggen’, lacht Ekpo. ‘Er werd aan mijn overtuigingen gerammeld ! Maar ik leerde er veel van. Er werd veel werk gemaakt van kritisch nadenken en analyseren. Ik specialiseerde me in systematische theologie en filosofie van religie. Ik ontdekte hoe belangrijk een wetenschappelijke bestudering van de Bijbel is. Wetenschappelijke Bijbelstudie is nodig om hardnekkige vooroordelen en misvattingen bloot te leggen die het christendom blind maken voor misstanden. We moeten eerlijk, onbevreesd en met open ogen op zoek zijn naar wat werkelijkheid is. Ik zeg er wel bij dat de wetenschappelijke benadering slechts één van de mogelijke manieren is om om te gaan met de klassieke geschriften van onze religie.’
Ekpo kwam in contact met de Amsterdamse migrantenvoorganger Samuel Lee, Theoloog des Vaderlands van 2019 tot 2020. Die bracht hem op het idee om aan de Vrije Universiteit verder te studeren. Daar volgde hij een programma voor migrantenvoorgangers, om te leren hoe ze bruggenbouwers kunnen zijn tussen hun gemeenteleden en de Nederlandse samenleving.
Tussendoor heb je ook als verpleger gewerkt in een ziekenhuis.
‘Ja, dat was in Engeland waar ik negen maanden woonde en werkte nadat ik in Nijmegen klaar was. Pastorale zorg en een gezonde levensstijl leken mij een goede mix om te leren wat “welzijn” eigenlijk inhoudt. Mensen hebben zowel geestelijke als lichamelijke zorg nodig.’
Daarna werd je voorganger van een migrantenkerk in Zoetermeer, waar mensen afkomstig uit allerlei landen lid van zijn. Jij zegt: ‘De universele broederschap van christenen is mijn vaste oecumenische overtuiging.’ Wat bedoel je met die uitspraak?
‘Ik geloof dat het tijd is voor christenen van allerlei denominaties om samen te werken aan het gemeenschappelijk welzijn van de mensen. Door corona viel van alles weg wat we gewoon vonden. We verlangen naar contact, maar we zitten opgescheept met grote sociale beperkingen en een lockdown. De wereld heeft heling en genezing nodig. Laten we, net als Salomo (2 Kronieken 6), ons gezamenlijk verootmoedigen en tot God bidden. Dan zal Hij, zoals 2 Kronieken 7:14 vertelt, ons gebed horen en het land genezen.’
Je werkte tot begin dit jaar voor het project: ‘Hub: Geloof in Den Haag.’ Wat hield dat in?
‘In dat proefproject werkten migrantenkerken samen met de gezondheidszorg, onder andere met de GGD. Een stichting met de naam Mara gaf ons als migrantenvoorgangers een stem, zodat we de brug konden slaan tussen onze kerkelijke gemeente en de gezondheidszorg. Zo konden we iets doen aan problemen vanwege gebrekkige integratie of informatieachterstand rondom HIV/AIDS. Het project leidde tot meer begrip tussen de overheid en de kerken. Concreet kwam er bijvoorbeeld meer financiële steun van de gemeente Den Haag én uit de kerken voor diaconale hulpverlening.’
‘Politiek is mijn hobby’, zeg je. Hoe combineer je dat met je werk?
‘Mij motiveert Spreuken 29:2: “Als rechtvaardigen heersen, is het volk verheugd, als een goddeloze aan de macht is, jammert het volk.” Kerk en staat kun je onderscheiden, maar niet scheiden. Bij de Stichting Mara moedigden we leden van migrantenkerken aan om hun stem uit te brengen en gaven we introducties over het politieke landschap in Nederland.’
Wat ga je doen als relatiebeheerder bij het NBG?
‘Door studie, levenservaring en werk weet ik er wat van hoe migranten-christenen naar de wereld kijken en naar de Nederlandse samenleving. Ik heb goede contacten met migranten- en internationale kerken.
Ik hoop dat het NBG een vertrouwde naam wordt in de kring van die circa 1.000 tot 1.200 kerken. Ze kunnen veel hebben aan het NBG. Veel migranten- en internationale kerken hebben hecht contact met “hun” kerkverband in het land waar hun leden vandaan komen. En in dat land is er een Bijbelgenootschap waarmee het NBG samenwerkt. Via die ingang kunnen deze kerken aan Bijbels en bijbelmateriaal komen in alle belangrijke wereldtalen.
Daar komt bij dat verschillende NBG-uitgaven inmiddels vertaald zijn en wereldwijd verspreid worden. Die zijn ook heel bruikbaar voor migrantenkerken. Maar in die kerken is dat nog niet bekend!’ (zie kader).
Bijbels, kinderbijbels en kindermateriaal voor migranten- en internationale kerken
De Bijbel in eenvoudig Nederlands: de Bijbel in Gewone Taal. En in de vertaling van 1951. Een tweetalig Lucas-evangelie in Arabisch-Nederlands. De Samenleesbijbel 100 stappen is vertaald in onder meer Engels, Spaans, Arabisch, Portugees, Papiaments en Roemeens. Een Chinese versie komt binnenkort beschikbaar. De Prentenbijbel geïllustreerd door Marijke ten Cate verscheen in twaalf verschillende talen. Wie belangstelling heeft voor de internationale edities van de Samenleesbijbel en de Prentenbijbel kan contact opnemen met Samuel Ekpo (zie onderaan dit interview). Van de NBG-kindernevendienstmethode Bijbel Basics zijn 90 Bijbelverhalen in het Engels vertaald.
Wat kunnen ‘oude’ en ‘nieuwe’ Nederlanders van elkaar leren?
‘Respect en empathie tonen voor elkaar. Van beide kanten de brug slaan naar elkaar. Het NBG focust op bijbelverspreiding, maar voor migrantengemeenschappen zal dat beter werken als het gepaard gaat met praktische hulp, mogelijk voedselhulp. Nederlanders communiceren enorm direct, Nigerianen praten eerst over andere dingen. Op die manier zoeken ze uit of de ander wel te vertrouwen is en bouwen ze aan een fundament. En dat geldt voor een groot deel van de wereldbevolking. Als we zulke dingen van elkaar weten en accepteren, kunnen we veel aan elkaar hebben.’
Samuel Ekpo is bereikbaar via en 06-82397302.
Interview en tekst: Peter Siebe
Eind maart verschijnt deel 3 in deze serie. Daarin aandacht voor Honduras.